Zwemmend redden - wat komt er allemaal bij kijken?

Bijna iedereen in Nederland kan zwemmen. Toch verdrinken er jaarlijks nog zo'n 500 mensen in de Nederlandse wateren en zwembaden. Dit is gemiddeld meer dan een slachtoffer per dag! Om dit te voorkomen, is goed toezicht houden aan de rand van het water, onontbeerlijk. Toezichthouder wordt je niet zomaar; er is een gedegen opleiding voor. Als het zover komt dat je iemand moet redden, moet je namelijk ook weten hoe je dit op een goede manier moet doen. Anders kan het zijn dat je jezelf en het slachtoffer juist in gevaar brengt.

Iemand dreigt te verdrinken, wat doe je?

Stel je staat op de rand van een zwembad en ziet iemand, die dreigt te verdrinken. Wat doe je? Spring je meteen het water in, of sta je verstard van angst op de kant, niet wetend wat te doen? Wanneer je zonder er echt bij na te denken, meteen het water in springt, kan het zijn dat het slachtoffer jou in paniek vastgrijpt en onder water trekt. In het ergste geval, zijn er dan twee slachtoffers te betreuren. Bovendien moet je zelf goed kunnen zwemmen en weten hoe je iemand naar de kant kunt brengen. Mede daarom is een goede opleiding noodzakelijk. In deze opleiding leer je hoe je goed toezicht moet houden en leer je de kneepjes van het reddend zwemmen.

Een droge of een natte redding?

Wanneer iemand in het water in de problemen komt, maar goed aanspreekbaar is, ga je bij voorkeur niet het water in. Voor je eigen veiligheid is het namelijk beter dat er geen lijfelijk contact is met de drenkeling. Wanneer iemand flinke kramp heeft en niet meer vooruit komt, kun je volstaan met hem een werpzak toe te gooien, die hij kan vastgrijpen. Door aan het koord te trekken dat aan de werpzak vast zit, kun je de drenkeling op de kant trekken. Ook kun je een mat of een ander drijvend voorwerp naar hem toe duwen, zodat hij zich hieraan kan vastklampen. Pas als het echt niet anders kan (het slachtoffer is bewusteloos of ligt zelfs op de bodem), ga je het water in. Snelheid is hierbij geboden. Liefst binnen twintig seconden na ontdekking, moet het slachtoffer boven water zijn.

Vervoers- en bevrijdingsgrepen

Wanneer je de drenkeling eenmaal te pakken hebt, moet je hem ook nog naar de kant vervoeren. Daar zijn allerlei vervoersgrepen voor bedacht. Zo heb je de kopgreep voor een bewusteloze drenkeling en de polsgreep voor een wat onrustige drenkeling. Wanneer de drenkeling bij kennis is, is het belangrijk dat je tegen hem blijft praten, zodat hij weet wat je gaat doen. Wanneer hij wat meer gerustgesteld is, zal hij waarschijnlijk ook minder onrustig worden. Soms zijn drenkelingen in paniek. Dan grijpen ze je vast of omklemmen je in een stevige greep, waardoor je onder water dreigt te gaan. Je kunt dan een bevrijdingsgreep gebruiken, om je los te maken, waarna je de drenkeling in een passende vervoersgreep kunt meenemen.

Beter voorkomen dan genezen

Voorkomen van verdrinkingen begint met goed toezicht houden. Tegenwoordig zijn vrijwel alle toezichthouders opgeleid. Zij leren hoe ze goed toezicht kunnen houden, zodat ze het meteen in de peiling (kunnen) hebben, als er iemand in de problemen komt en dreigt te verdrinken. Ze kunnen meteen ingrijpen of een verdrinking voorkomen, doordat ze bijvoorbeeld zien dat iemand de zwemkunst niet machtig is.